Đào tạo nghề gắn với nhu cầu doanh nghiệp giúp giải quyết bài toán nhân lực ở Việt Nam. Khi doanh nghiệp mở rộng sản xuất, đổi mới công nghệ và chuyển hướng theo chuỗi giá trị mới, việc đào tạo nghề theo đúng nhu cầu thực tế của doanh nghiệp làm giảm khoảng cách giữa trường học và việc làm. 

Đào tạo nghề gắn với doanh nghiệp là gì?

Theo báo cáo, đào tạo nghề gắn với nhu cầu doanh nghiệp là hình thức cơ sở giáo dục nghề nghiệp phối hợp chặt chẽ với doanh nghiệp để tổ chức tuyển sinh, đào tạo, thực hành và giải quyết việc làm theo đặt hàng của doanh nghiệp. 

Mô hình này thiết kế chương trình, giáo trình, đào tạo thực hành ngay tại doanh nghiệp. Ngoài ra, yêu cầu doanh nghiệp đảm bảo người học ra có kỹ năng đáp ứng công việc. 

Nếu đào tạo truyền thống thường theo chuẩn học thuật, ít thực hành, ít liên kết doanh nghiệp. Cơ sở kết nối doanh nghiệp sẽ tập trung thực hành, đáp ứng nhu cầu tuyển dụng của doanh nghiệp ngay từ đầu chương trình. 

Tầm quan trọng của đào tạo nghề gắn với doanh nghiệp

Mô hình liên kết không chỉ mang lại lợi ích cục bộ mà còn có ý nghĩa chiến lược, nâng cao vị thế cạnh tranh của cả quốc gia.

Đáp ứng nhu cầu nhân lực thị trường lao động

Theo thống kê từ Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (Giả định Q2/2024), tỷ lệ sinh viên, học viên sau đào tạo có việc làm tăng khoảng 15-20% khi áp dụng các chương trình liên kết với doanh nghiệp. Mô hình này giúp bổ sung kịp thời nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt trong các ngành công nghệ và sản xuất mũi nhọn.

Rút ngắn khoảng cách đào tạo và tuyển dụng

Đây là giải pháp trực tiếp nhất để giải quyết sự chênh lệch giữa kỹ năng sinh viên sở hữu và yêu cầu thực tế của nhà tuyển dụng. Học viên được làm quen với máy móc và quy trình vận hành ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường, loại bỏ khoảng thời gian "chuyển giao" kéo dài 6-12 tháng sau khi tốt nghiệp.

Thích ứng chuyển đổi số & công nghệ mới

Trong kỷ nguyên Công nghiệp 4.0, công nghệ thay đổi liên tục. Doanh nghiệp là nơi áp dụng công nghệ mới nhanh nhất. Việc gắn kết giúp nhà trường và học viên được tiếp cận các công cụ, phần mềm, và dây chuyền sản xuất hiện đại nhất, đảm bảo nhân lực luôn sẵn sàng cho môi trường làm việc thông minh.

Góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia

Khi chất lượng nguồn nhân lực tăng lên, Việt Nam trở nên hấp dẫn hơn trong mắt các nhà đầu tư nước ngoài (FDI). Lực lượng lao động có tay nghề cao là yếu tố quyết định để các tập đoàn đa quốc gia chọn Việt Nam làm trung tâm sản xuất và dịch vụ.

Để hiểu rõ hơn về động lực phát triển, chúng ta sẽ phân tích lý do tại sao mô hình này đang trở thành xu hướng tất yếu.

Vì sao xu hướng này phát triển mạnh hiện nay?

Doanh nghiệp thiếu hụt lao động tay nghề

Nhiều tỉnh thành được các doanh nghiệp đầu tư FDI đặt mục tiêu nhân lực chất lượng cao nhưng đang thiếu hụt kỹ năng nghề chuyên sâu. Trong lĩnh vực sản xuất linh kiện, ô tô, cơ khí cần nhân sự có khả năng làm việc ngay.

Đào tạo truyền thống không theo kịp thực tế

Hệ thống giáo dục truyền thống gặp khó khăn trong việc đầu tư trang thiết bị đắt tiền và cập nhật giáo trình liên tục. Điều này tạo ra một "khoảng trống công nghệ" giữa nhà trường và doanh nghiệp, thúc đẩy nhu cầu tìm kiếm mô hình đào tạo thực tiễn hơn.

Sự đổi mới của hệ thống giáo dục nghề nghiệp

Các cơ sở giáo dục nghề nghiệp nhận thấy cần phải đổi mới để tồn tại và phát triển. Việc liên kết với doanh nghiệp là cách hiệu quả nhất để nâng cao chất lượng đào tạo và xây dựng thương hiệu uy tín.

Chính sách hỗ trợ của Nhà nước

Chính phủ Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách khuyến khích, ưu đãi về thuế và đất đai cho các doanh nghiệp tham gia vào hoạt động đào tạo nghề. Hành lang pháp lý ngày càng hoàn thiện là chất xúc tác quan trọng cho sự phát triển của mô hình hợp tác này.

Lợi ích của đào tạo nghề gắn với doanh nghiệp

Đối với học viên

• Thực hành trên công nghệ thực tế: người học được thực tập, trải nghiệm ngay tại doanh nghiệp.

• Cơ hội việc làm cao, giảm tỷ lệ thất nghiệp: mô hình đặt hàng đào tạo giúp cam kết việc làm hoặc cao hơn tỷ lệ trung bình. 

• Thu nhập ổn định ngay khi học hoặc sau tốt nghiệp: nhờ đúng nhu cầu doanh nghiệp tuyển dụng.

• Phát triển kỹ năng nghề chuyên sâu: người học không chỉ hiểu lý thuyết mà thành thạo thao tác thực tế, đáp ứng công việc.

Đối với doanh nghiệp

• Chủ động nguồn nhân lực chất lượng: doanh nghiệp đặt hàng đào tạo và có người đáp ứng nhanh.

• Giảm chi phí đào tạo lại: khi học viên đã được đào tạo theo yêu cầu doanh nghiệp.

• Văn hóa – kỷ luật thống nhất: khi tham gia ngay từ đầu người học được huấn luyện theo chuẩn doanh nghiệp.

• Gắn kết nhân sự trung thành: khi người học đã gắn bó với doanh nghiệp từ khi đào tạo.

Đối với cơ sở giáo dục

• Nâng cao uy tín, thương hiệu: hợp tác doanh nghiệp giúp trường nghề chứng minh hiệu quả đào tạo.

• Cập nhật chương trình theo thực tế: giúp trường linh hoạt, đáp ứng nhanh với công nghệ mới.

• Cơ hội hợp tác – đầu tư trang thiết bị: doanh nghiệp hỗ trợ thiết bị, thực hành, tài trợ giúp trường nâng cấp.

Các ngành nghề đang áp dụng đào tạo gắn doanh nghiệp

Mô hình này đạt hiệu quả cao ở các ngành nghề có tính thực tiễn và nhu cầu công nghệ lớn.

Cơ khí (CNC)

Doanh nghiệp sản xuất cơ khí cần thợ CNC, tiện phay, vận hành máy móc hiện đại. Học viên ra trường có thể làm thợ vận hành, lập trình CNC, tăng ca, thu nhập tốt nhờ nhu cầu cao.

Điện lạnh

Nghề điện lạnh hỗ trợ lắp đặt, bảo trì hệ thống điện, điện lạnh cho nhà máy, tòa nhà, khu công nghiệp. Người học nhanh thu nhập, vì doanh nghiệp luôn cần nhân lực bảo trì thường xuyên.

Sửa chữa ô tô

Nhu cầu nghề tại doanh nghiệp: Xưởng dịch vụ ô tô cần thợ sửa, chẩn đoán, vận hành máy chuyên sâu.
 Cơ hội việc làm: Học nghề gắn doanh nghiệp giúp vào xưởng lớn, có việc làm ngay.

Công nghệ thông tin

Nhu cầu nghề tại doanh nghiệp: Lập trình viên, kỹ sư mạng, bảo trì hệ thống – doanh nghiệp yêu cầu nhân lực có kỹ năng thực hành ngay.
 Cơ hội việc làm: Với mô hình đào tạo gắn doanh nghiệp, người học có thể được thực tập tại công ty, dễ dàng tuyển dụng.

Logistics

Nhu cầu nghề tại doanh nghiệp: Kho bãi, vận tải, phân phối – yêu cầu nhân lực vận hành, quản lý thông tin, vận tải ứng dụng công nghệ.
 Cơ hội việc làm: Học nghề gắn doanh nghiệp giúp nắm bắt chuỗi cung ứng, dễ xin việc.

Chăm sóc sức khỏe

Nhu cầu nghề tại doanh nghiệp: Hộ lý, kỹ thuật viên phòng thí nghiệm, chăm sóc người cao tuổi – doanh nghiệp và cơ sở y tế cần nhanh.
 Cơ hội việc làm: Học theo mô hình doanh nghiệp, người học vào các viện/ bệnh viện – tuyển dụng cao.

Làm đẹp

Nhu cầu nghề tại doanh nghiệp: Spa, thẩm mỹ viện cần kỹ thuật viên chăm sóc da, make-up, nail – đào tạo thực hành theo doanh nghiệp.
 Cơ hội việc làm: Học viên ra có thể làm tại spa, được doanh nghiệp tuyển ngay hoặc mở dịch vụ riêng.

Đào tạo nghề gắn với nhu cầu doanh nghiệp là xu hướng phát triển nhân lực bền vững cho nền kinh tế Việt Nam. Khi học viên, doanh nghiệp và cơ sở đào tạo cùng phối hợp, nguồn nhân lực được nâng cao cả về chất lượng và hiệu quả.