Nên khởi nghiệp bằng nghề gì trong bối cảnh kinh tế đầy biến động là thắc mắc của nhiều người. Thị trường đang chứng kiến sự trỗi dậy mạnh mẽ của công nghệ và xu hướng tiêu dùng xanh, tạo ra vô số cơ hội mới nhưng cũng đi kèm rủi ro nếu lựa chọn sai lầm.
Các yếu tố cần xem xét trước khi chọn nghề để khởi nghiệp
Năng lực và đam mê cá nhân
Muốn thành công lâu dài, việc chọn nghề phải phù hợp với thế mạnh và đam mê của bản thân. Khởi nghiệp là một hành trình dài với nhiều thử thách nên chỉ có đam mê thực sự mới duy trì động lực.
Bạn có thể thực hiện phân tích SWOT cá nhân bao gồm: Strengths - Điểm mạnh, Weaknesses - Điểm yếu, Opportunities - Cơ hội, Threats - Thách thức sẽ xác định rõ lợi thế cạnh tranh của mình so với thị trường.
Nhu cầu thị trường và xu hướng
Mục tiêu cốt lõi của khởi nghiệp là giải quyết vấn đề đang tồn tại của thị trường. Do đó, nghề nghiệp được chọn phải có tốc độ tăng trưởng cao.
Theo các báo cáo từ các công ty nghiên cứu thị trường (ví dụ: Statista), các lĩnh vực công nghệ, chăm sóc sức khỏe, làm đẹp và thực phẩm bền vững được dự báo sẽ tiếp tục tăng trưởng đến năm 2030. Nghiên cứu kỹ hành vi người tiêu dùng và xu hướng tiêu dùng giúp bạn định vị nghề nghiệp có khả năng sinh lời cao.
Mức vốn cùng khả năng tài chính
Tài chính được ví như "mạch máu" của bất kỳ dự án khởi nghiệp nào. Chọn nghề phải tương xứng với khả năng huy động vốn để tránh rủi ro phá sản sớm.
Phân loại vốn khởi nghiệp thành ba nhóm chính để dễ hình dung:
-
Nhóm ít vốn (Dưới 50 triệu VNĐ): Các dịch vụ cá nhân, kinh doanh online nhỏ lẻ, hoặc phát triển nội dung số. Rủi ro tài chính thấp nhưng cần thời gian và kỹ năng cá nhân lớn.
-
Nhóm vốn trung bình (50 – 200 triệu VNĐ): Phù hợp với các mô hình kinh doanh dịch vụ chuyên môn coaching, trung tâm ngoại ngữ hoặc kinh doanh xe đồ ăn lưu động.
-
Nhóm vốn cao (Trên 200 triệu VNĐ): Dành cho các dự án cần đầu tư cơ sở vật chất, công nghệ (Startup công nghệ, Quán cà phê/Nhà hàng lớn, Trang trại công nghệ cao).
Rủi ro và quy mô mở rộng
Một nghề nghiệp tiềm năng phải là nghề có thể phát triển quy mô hoặc có thể nhượng quyền sau này.
Khi đánh giá, bạn cần xem xét rủi ro pháp lý của ngành (giấy phép, quy định), rủi ro thị trường (sự xuất hiện của đối thủ lớn), và rủi ro cạnh tranh (rào cản gia nhập ngành). Các mô hình kinh doanh dựa trên công nghệ (Technology-driven) thường dễ mở rộng quy mô toàn cầu hơn so với các mô hình kinh doanh truyền thống đòi hỏi nhiều nhân công và mặt bằng.
Hãy đánh giá quy mô và mức độ rủi ro khi kinh doanh
Nên khởi nghiệp bằng nghề gì ổn định?
Dưới đây là những hướng đi ổn định, tiềm năng, bền vững được chọn lọc theo xu thế thị trường.
Kinh doanh online
Là lựa chọn phổ biến nhờ chi phí thấp và khả năng mở rộng nhanh. Theo eMarketer 2025, thương mại điện tử Việt Nam dự kiến đạt 45 tỷ USD. Tuy nhiên, người khởi nghiệp cần đầu tư xây dựng thương hiệu cá nhân, tối ưu quảng cáo và chăm sóc khách hàng trực tuyến để cạnh tranh.
Content Creator
Nếu có kỹ năng giao tiếp và sáng tạo, bạn có thể xây dựng kênh TikTok, YouTube hoặc blog riêng. Báo cáo của Influencer Marketing Hub (2024) cho thấy, 78% doanh nghiệp chi ngân sách cho KOL và content creator, mở ra cơ hội lớn.
Chăm sóc sức khỏe và làm đẹp tại nhà
Xu hướng “wellness economy” đang tăng mạnh sau đại dịch mang đến giá trị hơn 5.6 nghìn tỷ USD năm 2024 (Theo Global Wellness Institute). Các mô hình spa, massage, nail hoặc chăm sóc da tại phù hợp bởi mức vốn thấp nhưng yêu cầu tay nghề và kỹ năng tốt.
Trung tâm ngoại ngữ
Nhu cầu học ngoại ngữ không ngừng tăng, đặc biệt là tiếng Anh và tiếng Hàn. Theo Education First (EF), 70% người Việt dưới 35 tuổi mong muốn học thêm ngoại ngữ để thăng tiến nghề nghiệp. Tuy nhiên, mô hình này cần chứng chỉ, đội ngũ giáo viên và uy tín thương hiệu.
Trung tâm ngoại ngữ mang đến chất lượng tốt luôn có lượng học viên đông đảo
Coaching online
Lĩnh vực đào tạo kỹ năng, tư vấn nghề nghiệp hoặc huấn luyện doanh nghiệp đang phát triển mạnh. Tại Mỹ, IBISWorld (2024) ghi nhận doanh thu ngành coaching online đạt 20 tỷ USD, tăng trưởng 7%/năm.
Phát triển phần mềm
Ngành phần mềm mở ra cơ hội toàn cầu hóa cao về AI, ứng dụng di động. Nghiên cứu của Statista (2025), chi tiêu cho phần mềm doanh nghiệp toàn cầu đạt 1,04 nghìn tỷ USD. Lĩnh vực này yêu cầu chuyên môn kỹ thuật và khả năng đổi mới liên tục.
Thiết kế website
Trong thời đại số, mọi doanh nghiệp đều cần website với mức đầu tư thấp cùng tiềm năng mở rộng cao. Đặc biệt khi kết hợp với SEO, UX/UI và marketing kỹ thuật số. Khi khởi nghiệp phải nâng cao năng lực sáng tạo và cập nhật xu hướng thiết kế hiện đại.
Startup công nghệ
Nếu bạn có tư duy đổi mới và khả năng quản trị rủi ro, startup công nghệ là hướng đi tiềm năng nhất. Khảo sát từ Crunchbase (2024), Việt Nam nằm trong top 3 quốc gia Đông Nam Á thu hút vốn đầu tư mạo hiểm trong lĩnh vực fintech, edtech và healthtech.
Startup phải đi qua thách thức mới có đạt được thành công
Trồng rau hữu cơ
Khi người tiêu dùng ưu tiên sức khỏe, nông nghiệp sạch trở thành xu hướng tất yếu. Trong năm 2024, doanh thu thị trường rau hữu cơ tăng 18%/năm. Dù cần vốn đầu tư ban đầu và chịu rủi ro thời tiết nhưng hướng đi có tính bền vững.
Nuôi trồng thủy sản công nghệ cao
Việt Nam là một trong ba nước xuất khẩu thủy sản lớn nhất thế giới. Nếu ứng dụng công nghệ IoT, cảm biến nước và tự động hóa giúp năng suất tăng 30 - 40%, giảm chi phí vận hành.
Chế biến thực phẩm healthy
NielsenIQ (2024) cho biết, 72% người tiêu dùng Việt sẵn sàng trả thêm tiền cho thực phẩm lành mạnh. Khởi nghiệp trong mảng đồ ăn healthy, protein bar hoặc meal prep mang lại cơ hội tốt khi kiểm soát được chất lượng.
Kinh doanh nông sản địa phương
Các mô hình phân phối nông sản sạch, đặc sản vùng miền đang được người tiêu dùng ưa chuộng. Vì vậy, cần chiến lược thương hiệu, bao bì, kênh bán hàng online để mở rộng quy mô.
Đặc sản địa phương mang đến sự tò mò mang đến lợi nhuận lớn
Kinh doanh cà phê
Ngành cà phê Việt Nam có quy mô trên 4 tỷ USD/năm. Hiện nay, các mô hình cà phê đặc sản, take-away hoặc thương hiệu bản địa đang tăng nhanh. Để mở tiệm đòi hỏi mặt bằng, vốn ban đầu và khả năng quản trị vận hành.
Kinh doanh quán ăn đặc sản
Ngành F&B luôn là mảnh đất màu mỡ, biết kết hợp yếu tố bản địa và trải nghiệm khách hàng mang đến lợi nhuận lớn. Khảo sát của Vietnam Food Industry Report (2024), doanh thu F&B dự kiến đạt 33 tỷ USD.
Dịch vụ chăm sóc thú cưng
Thị trường thú cưng tại Việt Nam đang tăng 15%/năm, với quy mô hơn 700 triệu USD. Dịch vụ spa, khách sạn, chăm sóc y tế thú cưng là hướng đi tiềm năng với những ai có tình yêu và hiểu biết về động vật.
Mô hình xe đồ ăn lưu động
Đây là mô hình phù hợp với người muốn bắt đầu kinh doanh nhỏ, linh hoạt, ít rủi ro. Phương pháp kinh doanh trên đã phổ biến ở Mỹ, Hàn Quốc và đang lan rộng tại Việt Nam. Mỗi xe lưu động có thể thu lợi 15 - 25 triệu đồng/ tháng nếu vận hành đúng cách.
Xe đồ ăn lưu động là mô hình kinh doanh nhỏ phổ biến ở nhiều quốc gia
Những điều nên tránh khi chọn nghề để khởi nghiệp
Sai lầm phổ biến khiến 80% startup thất bại là bởi:
Chọn nghề theo trào lưu, bỏ qua giá trị dài hạn
Nhiều người chạy theo ngành “hot” như dropshipping, crypto hay bán hàng online mà không hiểu bản chất thị trường. Hơn 45% người khởi nghiệp trong lĩnh vực trending rút lui sau 12 tháng bởi không duy trì được nhu cầu.
Hãy phân tích giá trị cốt lõi, độ bền vững và lợi thế cạnh tranh của nghề trước khi bắt đầu.
Thiếu kế hoạch tài chính và dự trù rủi ro
Khởi nghiệp thất bại không đến từ ý tưởng tệ mà từ dòng tiền cạn kiệt. Khảo sát từ Small Business Trends (2024), 82% doanh nghiệp nhỏ phá sản do quản lý tài chính yếu kém. Do đó, lập bảng dự toán vốn, chi phí vận hành và quỹ dự phòng ít nhất 6 tháng, tránh phụ thuộc hoàn toàn vào doanh thu sớm.
Không đầu tư cho thương hiệu và marketing
Sản phẩm tốt đến đâu nhưng không có chiến lược marketing, khách hàng vẫn sẽ không biết đến bạn. Doanh nghiệp đầu tư 10 - 15% doanh thu cho marketing có mức tăng trưởng nhanh gấp 3 lần so với nhóm không đầu tư.
Làm việc một mình, thiếu đội ngũ chiến lược
Khởi nghiệp cá nhân khiến người sáng lập kiệt sức khi phải kiêm nhiều vai trò. Startup có từ 2 - 3 nhà sáng lập có tỷ lệ sống sót cao hơn 40% so với startup một mình.
Thiếu nghiên cứu pháp lý và hiểu biết thị trường
Nhiều người bắt đầu kinh doanh mà không nắm rõ quy định pháp lý, dẫn đến vi phạm và bị phạt hành chính. Trước khi triển khai, cần tìm hiểu kỹ giấy phép, quy định về ngành nghề kinh doanh, bảo hộ thương hiệu.
Nên khởi nghiệp bằng nghề gì là quyết định mang tính chiến lược, cần kết hợp hài hòa giữa đam mê cá nhân và xu hướng thị trường. Thành công sẽ chỉ đến với những ai có khả năng học hỏi, thích ứng linh hoạt với thay đổi. Hãy bắt đầu bằng việc nghiên cứu sâu về thị trường ngách, lập kế hoạch tài chính rõ ràng để hành động ngay hôm nay.
Xem thêm
